Тыныштандырғыш құралдардың әрекет ету қағидалары
Тыныштандырғыш құралдар жүйке жүйесінің жұмысын тұрақтандыруға арналған, мидың белсенділігін бәсеңдетеді, тітіркенуді төмендетеді, қозу мен тежелудің қалыпты реакцияларын қалпына келтіреді. Препараттарды тітіркену, мазасыздық, ұйқының бұзылуы кезінде қабылдайды. Оларды міндетті түрде дәрігер таңдауы керек, әсіресе ауыр тыныштандырғыш құралдар туралы айтатын болсақ. Жұмсақ әсер ететін өсімдіктен жасалған дәрілерді дәріханада рецептсіз сатып алуға болады.
Тыныштандырғыш құралдардың қалай жұмыс істейтінін талқылап, таңдайтын кезде назарға алуға тиісті тобын, ұзақ уақыт қабылдау қауіптілігінің бар-жоғын ескеру керек.
Қашан ішу керек
Тыныштандырғыш құралдар күйзеліс, ұйқысыздық, күйгелектік, торығу, созылмалы шаршау кезінде тағайындалады. Жүйке жүйесі алғашқылардың бірі болып белгі береді, басқа органдар мен жүйелердің бұзылуына әкеледі.
Қысқа мерзімді күйзеліс немесе эустресс (жағымды оқиғалардан туындаған күйзеліс) ағзаның жәй-күйіне жағымды әсер етеді, көңіл-күйді көтереді, сергітуі мүмкін. Бірақ тіпті жиі эустресс жүрекке, тамырларға шамадан тыс жүк түсіреді. Жағдайды тұрақтандыру үшін Персенді немесе өсімдік тұнбалары, шай сияқты табиғи препараттарды қабылдауға болады.
Күйзеліс ұзақ мерзімді сипатқа ие. Бұл ағзаның жағымсыз жағдайларға, жайсыздық тудыратын оқиғаларға бейімделу қабілеті. Созылмалы күйзеліс-ұйқының бұзылуының, мазасыздықтың, күйгелектіктің, иммунитеттің бұзылуының негізгі себебі. Жағдайды тұрақтандыру үшін аралас немесе өсімдіктен жасалған тыныштандырғыш құралдар тағайындалады.
Эмоционалдық күйзеліс дистрестермен қатар жүреді. Егер жағдай созыла беретін болса созылмалы шамадан тыс шаршау пайда болады, содан кейін оған жүйке, эндокриндік жүйелердің жұмысындағы ақаулар қосылады. Дәрі-дәрмектерді тағайындау кезінде дәрігерлер науқастың жағдайын, оның әл-ауқатын, күйзеліс факторларының әсер ету ұзақтығын ескереді.
Психологиялық күйзеліс те бар. Бұл ағза күшінің айтарлықтай сарқылуы, әлеуметтік сипаттағы тітіркендіргіштерге, күшті қобалжулар мен сілкіністерге барабар қарсы әрекет ету қабілетінен айырылу түрінде көрініс табады. Кешіктірмей, маманға қаралған жөн. Ауыр жағдайларда рецепт бойынша дәрі-дәрмектер қолданылады.
Тыныштандырғыш құралдар қашан көмектеседі:
- тітіркенудің жоғары деңгейі;
- тұрақты әлсіздік, шаршау, енжарлық;
- ұйқымен қиындықтар (ұйқысыздық, ұзақ ұйықтау, үстіртін демалу, шаршаған күйде ояну);
- дірілдеу, денеге шамадан тыс күш салу, қалыпты жағдайда босаңси алмау;
- тәбеттің болмауы немесе шамадан тыс тамақтану;
- зейіннің төмендеуі, жаңа ақпаратты есте сақтау проблемалары.
Тыныштандырғыш құралдардың нақты жұмыс істеу қағидасы олардың тобына байланысты. Олардың әсері әдетте жинақталады, біртіндеп көрінеді. Адамның жағдайы тұрақтанады, эмоционалдық фонды түзеледі, ұйқы қалпына келеді.
Тыныштандырғыш құралдардың негізгі кластарына және олардың әсер ету тетіктеріне шолу
Тыныштандырғыш құралдар дегеніміз не-бұл мидың нейрондық байланыстарын өзгертетін және ОЖЖ-ге тікелей әсер ететін құрал. Препараттар мидың белсенділігін төмендетеді, денені босаңсытады. Негізгі әрекет ету қағидасы -тежеу мен қозуды, дененің табиғи процестерін теңестіру. Егер ауытқу тежелуге қарай жүрсе, адам енжар болады, өмірге деген қызығушылығы жоғалады, қозу-агрессия, ашуланшақтық, содан кейін әлсіздік, шаршау күшейеді. Тыныштандырғыш құралдар процестерді теңестіреді, жүйке жүйесі жасушаларының қозғыштығына оң әсер етеді.
Бензодиазепиндер
Тыныштандырғыш, ұйықтататын, мазасыздыққа қарсы әсері бар психоактивті дәрілер тобы. Дозаларды дұрыс таңдау және сақтау кезіндегі қауіпсіздік жоғары.
Бензодиазепинді емес тыныштандырғыш құралдар
Бензодиазепинді емес құралдар барбитураттар сияқты улы емес, бірақ тиімділік деңгейі орташа. Осы топтағы құралдар күйзеліс кезінде жүйке жүйесіне қолдау көрсетеді, ұйқының бұзылуына көмектеседі. Ұзақ қабылдауға болады.
Екінші буындағы анксиолитиктер
Немесе транквилизаторлар-мазасыздыққа қарсы психотроптық заттар тобы. Олар ішкі шиеленісті басады, тремор, мазасыздық, қобалжу, бұлшықеттің құрысуы, қорқыныш кезінде тиімді.
Антидепрессанттар
Антидепрессанттар моноаминдердің құрамына жанама немесе тікелей әсер ету арқылы нейромедиаторларға әсер етеді. Антидепрессанттар көңіл-күйді бақылау үшін, ВТД, асқазан-ішек жолдарының бұзылуын, ревматоидты артритті, этиологиясы түсініксіз ауырсынуды және басқа неврологиялық патологияларды емдеу үшін қолданылады.
Тыныштандырғыш құралдарды қолданудың әлеуетті қаупі
Тыныштандырғыш заттар зиянды ма? Бақылаусыз қабылдау, дозадан асыру, нұсқаулықты сақтамау кезінде препараттардың қауіпті болуы әбден мүмкін. Негізгі мәселе-ауыр дәрі-дәрмектерді дәрігер тағайындауы керек. Егер сіз табиғи дәрі қабылдауға шешім қабылдасаңыз да (мысалы, Персен), маманның кеңесі зиян тигізбейді. Ол анамнезді жинайды, оңтайлы курсты тағайындайды, қайта кездесуге қашан келу керектігін айтады.
Тыныштандырғыш құралдарды пайдаланатын кездегі әлеуетті тәуекелдер:
- Өзін-өзі емдеу, дозаны асыру.
- Үнемі таблетка ішуге деген ұмтылыс.
- Мазасыздықтың, ашуланшақтықтың артуы.
- Дәрі-дәрмектерсіз толыққанды өмір сүре алмау.
- Жұмыс қабілетінің төмендеуі, шаршау.
- Қабылдауды тоқтатқаннан кейін бас тарту.
Дозадан асыру белгілері-еріннің, тырнақтың көгеруі, тыныс алудың қиындауы, қозғалыс координациясының бұзылуы, есте сақтау қабілетінің төмендеуі, кома, эпилепсия. Тыныштандырғыш заттарды асыра пайдалану жұмыс қабілетіне теріс әсер етеді, эйфорияға әкелуі мүмкін, ОЖЖ-ны шамадан тыс босаңсытады.
Жүйке жүйесінің бұзылуы, агрессияшылдық, күйзеліс жағдайындағы ашуланшақтық-бұл жиі кездесетін жағдайлар. Ағзаға қолдау көрсету, өзіңізге көмектесу, жағдайды тұрақтандыру үшін арнайы құралдар тағайындалады. Тыныштандырғыш құралдар топты ескере отырып, әртүрлі әрекет ету қағидаларына ие болады. Дозадан асыруға жол бермеу үшін нұсқауларды қатаң сақтау керек. Егер сіз жанама әсерлерсіз жұмсақ тыныштандыратын табиғи өсімдік негізіндегі препаратқа қызығушылық танытсаңыз, Персенге назар аударыңыз.